Joanna Turakiewicz
Pokrzywa nie jest tylko chwastem. Od wieków na wsi pokrzywę ceniono ze względu na jej właściwości lecznicze i wartości odżywcze.
Bogactwo witamin i minerałów
Mnogość zastosowań tego, pospolicie występującego na łąkach i w ogrodach, ziela, wynika między innymi z bogactwa witamin i minerałów. Pokrzywa jest źródłem wapnia, magnezu i żelaza, niezbędnego do życia roślinom i zwierzętom. Witaminę C posiada w ilościach większych niż czarna porzeczka, a jej skład uzupełniają m.in. kwasy: krzemowy i mrówkowy oraz olejek eteryczny.
Dowiedz się: Jakie właściwości ma pokrzywa i co z niej gotować
Medycyna ludowa zaleca, by przy wiosennym zmęczeniu pić co dzień na wzmocnienie sok ze świeżo zerwanych pokrzyw.
Pokrzywa – roślina wskaźnikowa
Roślinami wskaźnikowymi nazywa się takie, które z reguły albo nawet wyłącznie, rosną na glebach określonego rodzaju. Niektóre lubią podłoże piaszczyste, inne kwaśne, a pokrzywa rośnie bujnie i chętnie na ziemi żyznej, próchniczej i bogatej w azot. Jeśli więc szukasz miejsca na ogródek warzywny – tereny porośnięte parzącym zielem nadadzą się na ten cel doskonale.
Pokrzywa – cenny nawóz
Bogata w witaminy, mikroelementy i azot roślina, w postaci nawozu zasila warzywa, kwiaty i owoce, wspomagając ich wzrost. Najczęściej stosowana w formie gnojówki, doskonale też nadaje się do ściółkowania.
Samodzielne przygotowanie i stosowanie zielonego nawozu
Sadząc pomidory, pod korzenie każdego krzaczka można wcisnąć pokrzywowy kłębek i przykryć go cienką warstwą ziemi – taki zabieg wzmocni je, przyspieszy wzrost i owocowanie. Popularnym, wśród zwolenników ogrodnictwa ekologicznego nawozem, jest gnojówka z pokrzywy.
Warto wiedzieć: Pożyteczne rośliny w ogrodzie: zwalczają szkodniki i użyźniają glebę
Używa się do jej przyrządzenia młodych roślin jeszcze przed kwitnieniem. Najlepszym „naczyniem” będzie plastikowa beczka o pojemności 100–200 l z wieczkiem. Napełniamy ją pokrzywą i zalewamy wodą w proporcjach 1:10, co oznacza, że w przypadku stulitrowej beczki, na dno wrzucamy rośliny „ubite” w dziesięciolitrowym wiadrze i uzupełniamy wodą. Wody nie należy nalewać pod samo wieczko, bowiem w trakcie fermentacji mieszanina może wykipieć. Najlepszym miejscem dla beczki będzie ciepłe i nasłonecznione stanowisko, gdzie pozostawimy ją na 10–20 dni (w zależności od panujących temperatur). Średni czas fermentacji wynosi ok. 2 tygodni. Raz na 1–2 dni gnojówkę powinno się zamieszać patykiem, aby podnieść z dna znajdujące się tam rośliny i pobudzić proces poprzez natlenienie. Po dwóch dniach, kiedy ciecz zacznie fermentować, a na jej powierzchni pojawi się biała piana, można użyć jej do oprysku przeciw mszycom.
Zobacz również: Nawozy dla prawidłowego rozwoju i wzrostu roślin
Do nawożenia roślin będzie się nadawać, kiedy piana zniknie, a całość nabierze ciemnozielonej barwy. Nieprzyjemnym efektem ubocznym jest gnojówkowy fetor, który dla osób o bardziej wrażliwym powonieniu może być trudny do zniesienia. Można go osłabić, dodając do pokrzywy wykopany z trawnika mniszek lekarski, czyli pospolity mlecz, w proporcjach: 1 część mlecza na 4 części pokrzywy.
Przed użyciem należy ją bezwzględnie rozcieńczyć. Gnojówkę przygotowaną z jednej części roślin na 10 części wody, rozcieńczamy również w proporcji 1:10. Jeśli jest ona mocniejsza (do jej użycia użyto więcej roślin na mniejszą ilość wody), powinno się ją automatycznie bardziej rozwodnić, np. 1:20.
Roztworem podlewamy warzywa, rośliny ozdobne i trawnik, który odwzajemni się silnym wzrostem i intensywną zielenią. Pokrzywowy nawóz szczególnie lubią pomidory, ogórki, warzywa kapustne, seler, ale także róże oraz krzewy i drzewa owocowe. Nie poleca się natomiast stosowania go w uprawie cebuli, czosnku i roślin motylkowych: grochu, fasoli, bobu.
Stosowanym przez niektórych ogrodników sposobem wykorzystywania pokrzywy w uprawie warzyw jest ściółkowanie w międzyrzędach. Ścięte rośliny układamy w warstwie o grubości 3-5 cm między rzędami posadzonych pomidorów, ogórków, selerów i innych warzyw. Taka pokrzywowa ściółka nie tylko ochroni glebę przed wysychaniem, ale również zasili uprawę w azot i cenne minerały. Rośliny nie tylko urosną bujniej, ale będą też silniejsze i bardziej odporne na choroby.
Pokrzywa do walki ze szkodnikami
Doskonale nadaje się do zwalczania mszyc i przędziorków oraz ochrony przed chlorozą i chorobami grzybowymi, takimi jak m.in. mączniak czy szara pleśń. Preparat do oprysków można przygotować na dwa sposoby: w formie wywaru albo wyciągu.
Cenna wiedza: Jak zwalczać mszyce w ogrodzie i na balkonie
Aby przygotować wywar, świeżo zebrane rośliny przed kwitnieniem zalewamy wodą w proporcji 1:10. Gotujemy na wolnym ogniu pół godziny, albo zalane wodą odstawiamy na noc, a następnie na małym ogniu doprowadzamy do wrzenia i studzimy. Przed wykonaniem oprysków rozcieńczamy.
W drugim przypadku, rośliny nastawiamy, jak na gnojówkę do podlewania, ale do oprysków używamy po ok. 10 godzinach, zanim na powierzchni pojawi się piana. W niektórych recepturach zaleca się używać preparatu w trakcie fermentacji, czyli po ok. dwóch dniach, jednak takim środkiem łatwiej popalić rośliny, dlatego należy czynić to z większą ostrożnością.
Wody, w której przez dwa dni moczyła się pokrzywa z czosnkiem, można użyć do pozbycia się mrówek.
Pokrzywowe kąpiele, płukanki i przekąski
Wywar z pokrzyw nadaje się doskonale do wzbogacenia kąpieli, przygotowania orzeźwiającej kąpieli dla stóp, a także płukanki wzmacniającej włosy oraz ograniczającej ich przetłuszczanie i wspomagającej w walce z łupieżem. Z korzeni można przyrządzić alkoholowy tonik, a z młodych pędów wycisnąć sok, który pity codziennie oczyści nerki i wzmocni organizm, a wymieszany z miodem i cytryną, pomoże dojść do siebie po przeziębieniu i grypie.
Z blanszowanej pokrzywy przygotować też można wyśmienitą sałatkę, np. z jajkiem, a jako danie obiadowe wczesną wiosną – dietetyczną zupę, która wzbogaci organizm o żelazo, wapń i magnez.
Oprócz tego, że polecana cierpiącym na anemię, oczyszcza też organizm ze złogów kwasu moczowego, wspomaga pracę nerek i wątroby oraz posiada wiele innych właściwości zdrowotnych.